Topics: Main Topic: Other, Jewish Identity, Jewish Revival, Antisemitism, Jewish Culture, Jewish Heritage, Rabbis, Kashrut, Shechita / Ritual Slaughter, Jewish Organisations, Care and Welfare
Abstract: Auschwitz, Holokaust, antysemityzm...
Te trzy słowa symbole ewokują całą listę pytań badawczych. Czym jest dzisiaj dla nas - mieszkańców Polski - Auschwitz? Jaką wiedzę na temat obozu posiadamy, zwłaszcza czy wiemy, że Żydzi stanowili największą grupę ofiar? Czego symbolem jest dla nas – Polaków – Auschwitz, szczególnie czy jest raczej symbolem polskiego męczeństwa, czy żydowskiego Holokaustu? Jaki jest stosunek Polaków do Żydów? Jak szeroko rozpowszechniony i jak głęboki jest antysemityzm w Polsce, w jej różnych regionach i środowiskach? Czy mamy do czynienia z jednego rodzaju antysemityzmem czy z różnymi antysemityzmami? Co o Auschwitz, Zagładzie i Żydach wiedzą i sądzą młodzi Polacy? Jak efektywne są rozmaite działania edukacyjne i informacyjne dotyczące Zagłady i Auschwitz? Jaki skutek odniosły debaty o stosunkach polsko-żydowskich wywołane publikacją książek Jana Tomasza Grossa? Jakie doświadczenie wizyty w miejscach pamięci, takich jak Auschwitz, Majdanek czy Treblinka, zmienia myślenie młodych? Czy wzrost wiedzy o Zagładzie i Auschwitz zmienia postawy, zwłaszcza czy eliminuje antysemityzm?
Niniejszy tom zawiera artykuły, w których podjęto próbę udzielenia odpowiedzi na te pytania.
Abstract: Warto zwrócić uwagę na przestrzenie lokalne – przedwojenne sztetle, małe miejscowości zamieszkiwane przed wojną przez liczne społeczności żydowskie. To w nich wyraźniej widać następstwa Zagłady. Po wojnie przestały istnieć tam całe wspólnoty żydowskie, a po ich wielowiekowej obecności pozostały domy, sklepy, przed-mioty codziennego użytku; wojnę przetrwało, choć w różnym stanie, żydowskie dziedzictwo materialne – dawne synagogi, cmentarze, książki, przedmioty kultu religijnego. Wielu badaczy wskazuje na fakt, że nieżydowscy mieszkańcy odnieśli korzyści na skutek Holokaustu – przejęli majątki należące kiedyś do Żydów oraz pozycje społeczne zajmowane kiedyś przez nich Ten fakt, jak również namacalność Zagłady w przestrzeniach dawnych sztetli(masowe groby, niezamknięte getta, egzekucje) i różne postawy wobec ludobójstwa oraz jego ofiar miały wpływ na kondycję tworzących się po wojnie społeczności – szczególnie w wymiarze tożsamościowym. Następstwa Zagłady złożyły się na ramy trudnej przeszłości, które do dziś kształtują postawy wobec Żydów oraz pamięć o Holokauście w dawnych sztetlach. Co ważne, przestrzenie te zachowały w dużym stopniu swój urbanistyczny układ – do dziś stoją tam przedwojenne domy i kamienice, pozostały też elementy żydowskiego dziedzictwa materialnego – najczęściej dawne synagogi oraz żydowskie cmentarze. Pamięć o wojnie, o dawnych sąsiadach, o postawach członków grupy własnej jest wciąż podtrzymywana jako część lokalnego kontekstu.
Abstract: Krakow's Jews, scattered around the world, reminisce about their hometown. The main reasons for returning to Krakow are recurring images of the past and the urge to see their life story as a coherent whole. The returnees rediscover their hometown through their own traces of memory, although there are shared stops on the way. These are the places associated with their childhood and their family history, but also with the heritage of Krakow's Jews and the Holocaust. Such diverse stops on the trail of memories show dual identity of the city – the city of a once glorious past but also stigmatised by blood, murder and loss. The absence of the families of the murdered Jewish community is equivalent to the lack of natural environment of commemoration. Those returning are looking for a new commemorative milieu, and everyone who remembers will also become part of it (e.g. their school friends, teachers, neighbours etc.). Finally, the returnees are coming back home – to the house where they were born, but one that is not home anymore.
Abstract: Many readers may be taken aback by the eponymous question. The “reconstruction”, “renaissance”, or “revitalization” of Jewish life has usually been referred to in the affirmative, not necessarily denoting one and the same notion of that phenomenon in each case. It may be worthwhile setting out to explore this issue by establishing in the first place what “Jewish life” consists of, where “the Jewish” and “the non -Jewish” have their dividing line, and what criteria should be assumed if the choice were between the objective and the subjective ones. More questions arise from such deliberations, pertaining to the definition of Jewish culture, Judaism, Jewish space, and Jewish identity; should these concepts be looked at from the perspective of essentialism or constructivism? or may be a new perspective is to be sought, one that sits somewhere at the junction of these two extremes? Every community obviously faces problems caused by the designata of collective categories; however, the contemporary Jewish community seems to be particularly affected by these in Poland. It is beyond doubt that the principal reason for that situation stems from the Holocaust – the experience and aftermath of that tragic event.
