Abstract: The main issue explored in this thesis is how and why food is used as a channel through which everyday identities are informed and elaborated. The thesis explores when, how and in which circumstances food and the activities involved in its preparation, consumption and exchange can be used as vehicles for identities. My ethnographic focus is on the Jewish population of Thessaloniki, the largest and most economically viable city of Northern Greece. The Jewish past of this city is quite remarkable: the Thessalonikian Jews remained a significant part of the overall population and existed continuously until early twentieth century. Dramatic events during the twentieth century and in particular the coming of Asia Minor refugees in 1922-3 and the Second World War in 1939-45 caused significant upheavals and resulted in a radical reduction of the city's Jewish population. My ethnographic data confirm that this turbulent history is reflected in the construction of present-day Thessalonikian Jewish identities. Food and the associated activities like preparing, serving, eating, talking and remembering through food are explored as meaningful contexts in which the Jews of Thessaloniki make statements about their past, create their present, construct or reject collective identifications, express their fears and preoccupations, imagine their future. The identities of my informants were multiple and complex. Being Jewish interacted with being Sephardic, Thessalonikian and Greek. In the thesis I argue that food was a way of experiencing and expressing these identities. I use the term "community" cautiously since it fails to reflect the complexity of Thessalonikian Jewish experiences and the varying degrees of identification by individuals with that community. Different degrees of belonging are considered in relation to gender, age, economic and social status. Therefore, the ambivalence or often the reluctance of Jewish people living in Thessaloniki to be identified as members of "a community" is an important theme of the thesis. Another important theme discussed is the tension and the overlapping between religion and tradition meaning kosher diet and Sephardic food as it is translated and perceived by the Jewish people themselves.
Abstract: This paper proposes that understanding the causes of anti-Semitic hate crime requires the
recognition of the cultural specificity of anti-Semitism, reflected in its unique mythical and
conspiratorial nature. By neglecting to consider the idiosyncrasies of anti-Semitic rhetoric,
general theories of hate crime often fail to provide an adequate explanation for the
persistence of anti-Jewish violence, especially in cultures where Jews do not constitute a
conspicuous minority, or where there is no noticeable tradition of anti-Jewish sentiment.
This point is illustrated using as an example the emergence of anti-Semitic hate crime in
Serbia in the aftermath of political changes in October 2000. The paper explores this
development in the context of Serbia’s recent past, arguing that the onset of violent
incidents towards Jews entailed two distinct but related stages, both of which are linked to
the conspiratorial nature of anti-Semitic ideology. The first phase – which culminated at
the time of the NATO bombing of Yugoslavia – involved the proliferation of the belief in
Jewish conspiracy. At this stage, anti-Semitic conspiracy theories, which were to be found
even in the mainstream media, retained an ‘abstract’ quality and their proliferation did
not, in itself, lead to anti-Jewish hate crime. The onset of anti-Semitic violence is
associated with the second phase, which followed Milošević’s downfall, when, with the
marginalisation of conspiratorial culture, the belief in Jewish conspiracy, as an abstract
ideological position, became reified and transformed into concrete instances of violence
against the local Jewish population. In exploring this two-stage process, the paper
highlights the way in which a closer examination of anti-Semitic conspiracy theories and
other anti-Semitic texts can help shed some light on the dynamic underpinning the
persistence of anti-Jewish hate crime in modern society.
Abstract: This chapter describes on the Kraków Festival of Jewish Culture, founded in 1988 by Jewish intellectuals Janusz Makuch and Krzysztof Gierat. The public embrace of Jewish culture in Poland had its roots in the anti-communist dissident movements of the 1960s and 1970s and developed steadily after the success of Solidarność in 1980 opened up new cultural and intellectual freedoms that were only partially stifled by the imposition of martial law in 1981. The pervasiveness of underground networks forced some relaxation of official strictures, too. Many taboos remained in place, but from the early 1980s on, with official sanction that at times verged on co-option, books on Jewish topics were published, research on Jewish subjects was carried out, and exhibitions, concerts, and performances on Jewish themes were held with increasing frequency. The Kraków festival was a milestone in this process and throughout the 1990s served as an important, continuing catalyst, changing and developing as overall conditions in post-communist Poland evolved.
Abstract: The purpose of this article is to analyze and confute some of the arguments recently put forward by important Italian intellectuals against Jews and against Israel. Neo anti-Semitism camouflaged as anti-Zionism is spreading in Italy today. Three main examples of this phenomenon are given: Sergio Romano, Alberto Asor Rosa, and Barbara Spinelli. Romano claims that the memory of the Shoah has become an insurance policy and is used by Israel as a diplomatic weapon, while Israel itself is "a war-mongering, imperialist, arrogant nation" and "an unscrupulous liar." Asor Rosa claims that Israel "developed a marvelous army" but at the same time "the tradition and thinking melted away," while Israel affirms, he writes, "the racial superiority of the Jewish people." For Barbara Spinelli: "Israel constitutes a scandal" for the way in which Moses' religion validates "rights which are often meta-historical" and "linked to sacred texts." Spinelli thinks that Israel should express its culpability to Palestinians and Islam. She goes as far as stating that some Israelis dream "of a sort of second holocaust." She also attacks the "double and contradictory loyalty" of the Jews. There is a short analysis of the Italian press and of the stand of the Catholic Church. The lynch in Ramallah is discussed, as well as the declarations of Ambassador Vento. The author also raises the question of school textbooks, the boycott against Israeli universities, and the existence of other voices, very different from the ones mentioned above.
Abstract: Immigration et mise en œuvre du processus d’extermination nazi ont forgé le destin commun de nombre de familles juives en France. Leur patrimoine photographique est à l’image de ces événements, fait de ruptures et de traces en pointillées. Ces photos surprennent bien des fois, émeuvent et surtout instruisent. De ce déracinement à la fois géographique et culturel, plusieurs d’entre elles en ont conservé la trace. C’est à partir de l’étude croisée de visuels représentant le costume traditionnel dans l’aire maghrébine, choisie pour exemple et, par corollaire, de l’analyse onomastique de ceux qui en sont revêtus, qu’il est possible de distinguer les différentes facettes du processus de mutation et, ainsi, mieux apprécier les étapes de ce qu’il est convenu de qualifier de marche à la modernité, une modernité où acculturation et sécularisation sont largement imbriquées.
Abstract: The present study focuses on the way in which Zagreb Jews make sense of themselves and their world. It investigates how historical and socio-political changes have influenced transformations in Jewish identities, and how three generations of Croatian Jews living in Zagreb, the eldest (aged 70+), middle (aged 40–55) and younger (aged 20–30) generation, respond to changes in their social milieu. The study hinges on the premise that identity cannot be formed in isolation, but its emergence and development can only be achieved through social interaction. Embedded in a historical and social context, identity is treated as a product of the interaction between an individual and his environment, in which an individual is an active participant. This qualitative research, based on individual interviews (with the older and middle generation) and group interviews (with the younger generation) demonstrates that the Jews of Zagreb are active participants in their identity construction. Influenced by external factors, especially the Holocaust, the communist regime and the rise in Croatian national consciousness, Jews negotiate a sense of continuity via their own self-narratives, relating it to the self-narratives of others in their environment. A sense of self as a Jew develops from social interactions and meaningful relationships.
Abstract: Seven decades of severe Soviet cultural-religious suppression and two world wars had isolated and demolished the once flourishing Jewish communities behind the Iron Curtain. When the era of Glasnost and Perestroika presented an opportunity for world Jewry to reestablish its lost ties with the three of four million Jews still living throughout the former Soviet Republics, it was unknown whether there was any hope for some kind of Jewish community renewal. The story of how the American Jewish Joint Distribution Committee, a voluntary, humanitarian organization supported by American Jewry, made its entry into the isolated, poverty-stricken world, is a dramatic one. Beginning with only a few highly motivated and experienced workers, contact was made through music, literature, food packages, and religious holiday celebrations. Local Jewish leadership emerged and was encouraged. Plans for community development through social, religious, educational and welfare services were made and implemented. With the guidance of AJJDC and its dedicated community workers came rehabilitation and renewal.
Abstract: Vorig jaar signaleerde CIDI een steeds antisemitischer klimaat, met name omdat uitingen in elke sector van de samenleving zichtbaar werden: werksfeer, onderwijs, sport, internet, emails. Over het gehele jaar 2002 is daarin weinig verandering gekomen.
Opvallend in de cijfers over deze verslagperiode is de behoorlijke toename in 2002 van het aantal incidenten met geweld en dreiging met geweld alsmede het aantal scheldpartijen ten opzichte van 2001: respectievelijk van 62 naar 99; in totaal een toename van 60%. Voor diegenen die als Jood herkenbaar zijn, zijn deze gegevens extra bedreigend, want ze blijken in toenemende mate het slachtoffer van deze bejegeningen te worden. Veelal zijn Noord-Afrikaanse jongeren de daders.
Verontrustend is ook de toename van het aantal incidenten uit het onderwijs: In 2001 zijn dat er vier, in 2002 zijn dat er 6 en in de eerste maanden in 2003 zijn 7 meldingen ontvangen. Het onderwijs zou juist een plaats moeten zijn waar tegen antisemitisme en andere vormen van racisme hard stelling wordt genomen.
De stijging in 2002, schreef CIDI in mei vorig jaar, had te maken met de toegenomen verruwing van de samenleving (ook het aantal incidenten tegen moslims is de afgelopen jaren toegenomen), en vooral met het opgelaaide geweld tussen Israel en de Palestijnen in maart/april 2002. Dat toename van de anti-Joodse uitingen hier een duidelijke samenhang vertoont met het geweld in het Midden Oosten, moge blijken uit het feit dat in maart/april/mei 2002 een exceptioneel grote toename te bespeuren viel. Toen vond de operatie ‘Defensive Shield’ plaats en schetsten Palestijnen en media regelmatig het beeld dat de strijd in het Palestijnse vluchtelingenkamp in Jenin een soort opstand van het getto van Warschau was. In werkelijkheid vielen er onder de Palestijnen 55 doden en aan Israelische kant 22 doden.
De strijd tussen Israel en de Palestijnen ging in de periode januari-begin mei 2003 ‘gewoon door’. Toch kreeg het geweld veel minder aandacht door de oorlog tegen Irak, hetgeen zich weerspiegelde in Nederland door een cijfermatige teruggang van antisemitische incidenten in vergelijking met dezelfde periode van het vorige jaar. Het oude stijgende niveau keerde terug. In hoeverre deze trend zich doorzet valt nu nog niet te zeggen. Vermoedelijk is deze verminderde aandacht voor Israel in de afgelopen maanden niet de enige oorzaak dat antisemitische uitingen in januari-mei 2003 in real life zijn afgenomen. Er is zich nog een ander fenomeen aan het ontwikkelen.
Antizionisme, antisemitisme
De meeste scheldincidenten – doch zeker niet alle – worden gepleegd door jongeren van Noord-Afrikaanse afkomst. Al vanaf 2000 wijst CIDI hierop. Deze jongeren tonen over het algemeen sterke solidariteitsgevoelens met de Palestijnen, en worden beïnvloed door Arabische Tv-zenders die de religieus-antisemitische vooroordelen die in de Arabische wereld leven, naar Europa exporteren via de schotelantenne. Sommige Arabische jongeren van de tweede en derde generatie zijn slecht in de Nederlandse samenleving geïntegreerd. Ze kennen geen onderscheid tussen Joden en Israel. De weerzin tegen de Israelische politiek wordt rechtstreeks vertaald in antisemitische uitingen jegens Joden. De Tweede Wereldoorlog is voor hen een oorlog uit een ver verleden, waarmee zij op geen enkele wijze verwantschap hebben.De verstoringen van de dodenherdenking in 2003 laten dat zeer scherp zien. Sommigen misbruiken de Tweede Wereldoorlog zelfs om bewust te provoceren. Maar het gaat niet alleen om een relatief kleine groep Arabische jongeren.
De samenleving lijkt steeds minder in staat een discussie over Israel zonder vooroordelen over Joden te voeren. Gretta Duisenberg vergelijkt de Israelische politiek met Nazi-praktijken. Wel voegt zij er nog ‘genuanceerd’ aan toe “uitgezonderd de Holocaust”. Juridisch is dat wellicht niet puur antisemitisch, maar deze uitingen kwetsen Joden wel. Evenals haar opmerking over de macht van de Joodse lobby waaraan het politieke succes van Israel te danken zou zijn en haar opmerking 6 miljoen handtekeningen te willen ophalen. Getuige de uitspraak van het Openbaar Ministerie van 23 december 2002 heeft zij met haar laatstgenoemde uitspraak bijgedragen aan het ‘het vergiftigen van de atmosfeer waarin in Nederland het politieke debat moet plaatsvinden’. Zij balanceert regelmatig op de scheidslijn tussen antizionisme en antisemitisme. Zij bedient zich daarbij van anti-Joodse uitlatingen uit frustratie over de situatie van de Palestijnen. Dat is een oud fenomeen, immers al vanaf de Middeleeuwen krijgen Joden de schuld van allerlei misstanden. Kennelijk is ook zij, en zij is bepaald niet de enige, niet in staat onderscheid te maken tussen Joden en de Israelische politiek.
De scheidslijn tussen antisemitisme en kritiek op Israel is inderdaad dun. Laten we het nogmaals stellen: kritiek op Israel als staat, zijn beleid of op de mensenrechtensituatie is geen antisemitisme, hoogstens een politiek verschil van mening. Maar er zijn legio situaties waarin die kritiek gepaard gaat met oneigenlijke beschuldigingen die met de situatie ter plaatse niets van doen hebben. Die beschuldigingen hebben bijna altijd te maken met een negatieve interpretatie van de geschiedenis en de godsdienst van het Joodse volk. Oud-hoogleraar politicologie en moderne geschiedenis Peter Pulzer (Oxford University) heeft in een recent artikel ‘The new antisemitism, or when is a taboo not a taboo?’ een toets ontwikkeld die helpt met het onderscheiden van antisemitisme van anti-Israel kritiek. We geven die toets hier enigszins aangepast weer:
Heeft de betrokken persoon die de uitlating deed:
niet alleen specifieke individuen of organisaties in Israel bekritiseerd, maar ook anonieme collectieven, zoals de Joodse lobby, de Joodse gemeenschap of de Joodse stem?
de economische positie van Joden, betrokkenheid van Joden bij media of één van de andere zogenaamde Joodse eigenschappen benadrukt of overdreven?
geklaagd dat elke kritiek op Israel automatisch als antisemitisme wordt betiteld?
de Israelische regering vergeleken met nazisme en het optreden van het Israelische leger met de SS, Holocaust of genocide?
om boycots en sancties gevraagd die alleen tegen Israel gericht zijn, terwijl hij dat nog nooit heeft gedaan bij andere ernstige zaken in deze wereld?
Als het om beeldmateriaal gaat, dan luidt de aanvullende vraag:
Heeft de kunstenaar/tv-maker:
de davidster gebruikt om Israel´s militaire apparaat te identificeren?
met een keppeltje Israelische politici aangeduid?
Swastika´s gebruikt om de Israeli’s of zionisten te identificeren?
Israeli´s of zionisten geportretteerd op een voor Joden karikaturale wijze?
Als één of meerdere van bovenstaande vragen met ja beantwoord worden, dan komt de persoon die de uitlating heeft gedaan in de gevarenzone en wordt de scheidslijn tussen anti-Israel gedrag en antisemitisme al snel overschreden. Dit gebeurde bijvoorbeeld bij de anti-Israel demonstratie in Amsterdam op 13 april 2002. Daar werd Sharon vergeleken met Hitler en werden davidsterren gelijkgesteld aan swastika’s. Dit soort uitingen hebben niets meer met het gewone protest tegen Israel te maken. Daarom neemt CIDI ze op in zijn rapport. In geval van vagere scheidslijnen, kiest CIDI voor een voorzichtiger koers en wordt de melding niet opgenomen.
Dit is wellicht ook één van de oorzaken waarom het aantal antisemitische incidenten in ons rapport over de eerste vijf maanden van 2003 getalsmatig is teruggelopen. Verder mag niet vergeten worden dat sinds de vorige rapportage zowel aan Islamitische als aan Joodse kant initiatieven ontplooid zijn om beter met elkaar in gesprek te komen. Ook dit heeft wellicht tot een afname van de incidenten vergeleken met dezelfde periode in 2002 geleid. Dat zou een positieve ontwikkeling zijn.
Joods wereldcomplot
Op het internet wemelt het van personen die menen dat er een wereldsamenzwering van de Joden is om andere mensen te overheersen. In de Arabische staten is die beschuldiging al langer ingeburgerd en zijn de ‘Protocollen van de Wijzen van Zion’ populair als tv-serie. Dit schotschrift uit de tijd van de Tsaren gaat uit van een Joods wereldcomplot. Het heeft in het begin van de twintigste eeuw tot bloedige pogroms in de Oekraine en Rusland geleid. Hoe sterk die gedachte thans in de Arabische media leeft, bleek ook uit de reacties op de oorlog in Irak. Daar kon je alom de beschuldiging horen dat het Amerikaanse optreden tegen Saddam Hussein was bekokstoofd door de Joodse lobby. Dit soort onderbuikgevoelens komt nu bijna achteloos ook in het Nederlandse politieke discours terecht. Voorbeelden zijn de eerder genoemde uitglijers van Gretta Duisenberg, maar ook het artikel over Paul Verhoeven in Veronica Magazine, de (herroepen) uitlating van Adam Curry in ‘Met het oog op morgen’ en niet te vergeten het boek van Peter Edel met het voorwoord van Karel Glastra van Loon. Het zijn juist die terloopse opmerkingen in het openbaar over de Joodse wereldmacht in fatsoenlijke bladen of radioprogramma’s of het zonder meer plaatsen van een antisemitische column in een veel gelezen krant die zorgen baren. Nederland is daarin overigens geen uitzondering.
Europa
Juliane Wetzel, werkzaam bij het Centrum voor Antisemitisme Onderzoek in Berlijn zegt dat de meest voorkomende vorm van hedendaags antisemitisme in Europa de Joodse complottheorie is, zowel binnen rechts als links. Antiglobalisten droegen onlangs in een demonstratie in Duitsland een bord mee, waarop Uncle Sam was afgebeeld met een Joodse haakneus. Aan zijn vinger hangt aan een zijden draadje de globe: Joden bepalen de wereld, ook die van de Amerikanen….
Een onderzoek van het Forum for Countering Antisemitism bevestigt dit beeld. Dit instituut constateert dat zich in vele landen een sfeer van haat aan het ontwikkelen is tegen zowel Israel als Joden, waarin beiden verantwoordelijk worden gehouden voor al het kwaad in de wereld. Het Forum volgt deze ontwikkeling en constateert dat Islamitische organisaties, extreemrechts en extreemlinks elkaar hebben gevonden daar waar het gaat om de Joden als schuldigen aan te wijzen voor alles wat zij mis vinden in onze samenleving. In Nederland is de neonazistische Weerwolf groepering van Eite Homan hiervan een voorbeeld. Deze verspreidt via een Amerikaanse website extreemrechtse Jodenhaat en roept tegelijkertijd op tot de Palestijnse strijd tegen Israel.
Het Steven Roth Instituut van de Universiteit van Tel Aviv, dat onderzoek doet naar antisemitisme wereldwijd en waaraan ook CIDI zijn medewerking verleent, stelt over 2002 een dramatische toename van het aantal incidenten vast. Vooral het feit dat antisemitische activiteiten verschuiven van totalitaire staten naar westerse democratieën noemen de onderzoekers ‘alarmerend’. Wereldwijd vonden in 2002 en begin dit jaar 311 zeer ernstige agressieve incidenten tegen Joden buiten Israel plaats, waarbij in 56 gevallen wapens werden gebruikt. De agressie is vooral toegenomen in Frankrijk, België en Engeland. Maar ook in Noord-Amerika en Rusland is het aantal incidenten gestegen. In Oost-Europa en Zuid-Amerikaanse landen heeft het dezelfde omvang als het voorgaande jaar. In België en Frankrijk werden synagogen in brand gestoken en Joden neergestoken. Tegen deze achtergrond valt hetgeen zich in Nederland tot nu toe heeft voorgedaan mee.
Abstract: Much research recognises the clinical value of considering clients' cultural context. 'Cultural competence' may be considered the balance between sensitive practice and an awareness about particular cultural groups. 'Jewishness' is a powerful influence on the majority of Jewish people, regardless of religiosity. Jewishness incorporates more than Judaism, for example, it includes Jewish history, ethnicity and culture. This research aims to help therapists work with Jewish families by familiarising them with aspects of Jewishness, in order to gain insight to the 'lived experience' of contemporary, British, Jewish families, so as to consider the potential clinical implications of Jewishness and develop cultural competence. Semi-structured interviews were conducted with eight British-born, culturally, rather than religiously, Jewish mothers aged between 30 and 39. The interview transcripts were analysed using an Interpretative Phenomenological Analysis methodology. Ten themes (^entity', Tradition and Culture', 'Characteristics', 'Family', 'Community', 'Continuity', 'Difference and Similarity', 'Fear', 'Feelings' and 'Services') were derived from the analysis and considered in terms of clinical implications. For example, the women spoke about a (sometimes) inexplicable 'bicultural' identity and the significant impact of Jewish history. These issues may inhibit Jewish clients from speaking about the relevance of their Jewishness with non-Jewish therapists. Suggestions were made for developing a Jewish cultural, historical and political perspective, so that beliefs, behaviours and characteristics are not misinterpreted and 'therapeutic safety' for Jewish clients is maximised. Other recommendations included using cultural consultants and adopting a systemic framework. Issues that may be particularly difficult for Jewish families were discussed and recommendations for future research made.
