Abstract: Na twee jaren waarin het aantal antisemitische incidenten daalde, registreerde CIDI in 2012 vrijwel evenveel incidenten als in 2011. In 2012 telde CIDI 114 antisemitische incidenten, één meer dan het jaar daarvoor. Het totaal aantal incidenten blijft boven het niveau van voor het piekjaar 2009.
Hoewel het totaal aantal incidenten niet noemenswaard steeg, vindt CIDI de ontwikkelingen in 2012 om twee redenen verontrustend:
– bij de twee soorten incidenten die stegen – haatmail en incidenten in het kader van sport – lag de aanleiding voor deze stijging niet in de buitenlandse politiek maar in eigen land.
– voor het eerst sinds CIDI de Monitor Antisemitische Incidenten bijhoudt, sinds 1983, zeiden twee melders dat het antisemitische incident dat ze meldden, de doorslag gaf om naar Israel te emigreren. Bij een van deze melders ging het om een serie incidenten die zich al jaren voordeed; hij constateerde een verergering.
‘Verzoeningsacties’ rond Dodenherdenking en terechte Joodse protesten tegen het herdenken van daders en slachtoffers samen, hebben dit jaar aanwijsbaar antisemitische incidenten tot gevolg gehad. Dit uitte zich voornamelijk in haatmails, waarin de schrijvers Joden ‘haatdragendheid’ verweten, ‘overgevoeligheid’, of het ‘altijd willen opeisen van een bijzondere plaats’. In reacties klinkt in het beste geval de opvatting door dat het herdenken van Joodse slachtoffers van de Holocaust ‘nu wel lang genoeg heeft geduurd’. In de slechtste gevallen werd daaraan toegevoegd dat de Holocaust ‘volkomen terecht’ was.
Fysiek geweld en bedreigingen met geweld stegen dit jaar met 2 incidenten van 4 in 2011 naar 6 in 2012. Ook het aantal incidenten in de categorie ‘Sport’ nam toe: van 5 in 2011 naar 13 incidenten in 2012. Mogelijk zorgde toegenomen media-aandacht voor incidenten op voetbalvelden voor meer meldingen, maar de incidenten deden zich niet alleen voor bij betaald voetbal.
Daartegenover staat dat het aantal meldingen van scheldpartijen en lastig vallen op straat gehalveerd is ten opzichte van 2011, van 28 naar 14 incidenten in 2012. Dit wil niet zeggen dat het aantal scheldpartijen ook werkelijk is gedaald. Melden is essentieel om een goed beeld te krijgen van wat er speelt. Vooral bij de relatief kleine groep die regelmatig op straat wordt uitgescholden en lastig gevallen, signaleerde CIDI in 2012 een grote mate van ‘meldingsmoeheid’. Dit uitte zich bijvoorbeeld doordat en passant via Twitter een dergelijk incident werd gemeld, dat echter niet kon worden geregistreerd omdat de melder onvoldoende gegevens verstrekte. CIDI start in juni 2013 een brede campagne om deze meldingsmoeheid tegen te gaan.
Hieronder de belangrijkste conclusies van de Monitor Antisemitische Incidenten in Nederland 2012 op een rij:
CIDI registreerde 114 antisemitische incidenten in 2012, tegen 113 in 2011. Voor het eerst in twee jaar is het aantal incidenten niet gedaald en het is nog steeds niet op het niveau van voor 2009, toen een Israelische actie voor een piek zorgde.
Fysiek geweld en bedreiging stegen samen met 2 incidenten, van 4 naar 6.
Scheldpartijen en lastig vallen op straat daalde van 28 in 2011, naar 14 incidenten in 2012.
Het aantal vernielingen en antisemitische bekladdingen van zowel Joodse als overige doelen zijn afgenomen van 22 incidenten in 2011 naar 14 in 2012.
Schriftelijke uitingen zijn ten opzichte van 2011 verdubbeld van 22 naar 44 uitlatingen in 2012. Deze stijging is deels veroorzaakt door de controverses rond Dodenherdenking.
Het aantal incidenten in de categorie ‘Sport’ steeg van 5 naar 13 incidenten.
Abstract: De CIDI Monitor antisemitische incidenten 2014 registreerde een stijging van 71%: van 100 incidenten in 2013 naar 171 in 2014.
Ook de zwaarte van de incidenten nam toe. Vooral mensen die door bijvoorbeeld een keppel als Jood herkenbaar zijn, waren doelwit van veel directe confrontaties: scheldpartijen en lastigvallen op straat stegen met 90% (40 incidenten in 2014, tegen 21 in 2013). Het aantal incidenten met fysiek geweld verdubbelde (van 3 naar 6).
Circa de helft van de incidenten speelde zich af tijdens de Gaza-oorlog in de zomer van 2014. Het is een bekend verschijnsel dat antisemitische gedragingen en uitingen toenemen bij grote militaire acties van Israel. Maar gewelddadigheden in het Midden-Oosten kunnen nimmer een rechtvaardiging zijn voor racistische en antisemitische gedragingen hier.
De ernstige stijging van het aantal incidenten in 2014 zorgde voor een versterkt gevoel van onveiligheid bij de Joodse gemeenschap, zeker gekoppeld aan de aanslag in het Joods Historisch Museum in Brussel in mei 2014 en de dreiging van terugkerende jihadstrijders. Door het niet ingrijpen van autoriteiten in Den Haag bij kreten als “Dood aan de Joden” tijdens de ISIS-demonstratie in juli voelden Joden zich terecht onbeschermd.
Dat sinds half 2014 Joodse instellingen zichtbaar worden bewaakt, neemt dit gevoel voor een deel weg. Zeker zo belangrijk daarbij is het feit dat de overheid stelling neemt tegen incidenten. CIDI juicht het toe dat premier Rutte en minister Asscher geweld en antisemitisme in sterke bewoordingen veroordelen. Het consequent volhouden van deze afwijzing draagt er toe bij dat antisemitische incidenten in Nederland nog steeds minder vaak voorkomen en minder gewelddadig zijn dan in andere West-Europese landen.
Een voor CIDI zorgelijk verschijnsel was het (niet) optreden van agenten bij evidente gevallen van antisemitisme. Een deel van de politie keek het liefst weg. Een vrouw die een bedreiging met geweld na een feestje wilde melden bij de politie, kreeg te horen: “Hadden jullie wel een vergunning voor dat feest?” Het doen van aangifte werd soms ontmoedigd, in strijd met het beleid dat juist de aangiftebereidheid wil versterken.
CIDI acht het zeer zorgwekkend dat juist op scholen, waar burgerschap, democratie en respect dienen te worden onderwezen, veel incidenten werden gemeld. In 2014 waren er 15 incidenten op en rond scholen. Eén Joodse jongen werd gestoken met een geo-driehoek. Hij liep een buikwond op van ruim 20 cm. Incidenten op scholen vertonen al jaren een opwaartse trend. Scholen moeten klachten van ouders serieus nemen, daders aanpakken en in de klas waarden als burgerschap en respect onderwijzen. In 2014 kwam het enkele keren voor dat het slachtoffer moest uitwijken naar een andere klas of school. Dit zet de zaak op zijn kop. Als er íemand verwijderd moet worden, dan de dader, vindt CIDI.
Naast meer aandacht voor de bestrijding van het antisemitisme in het onderwijs, dient een landelijk onderzoek plaats te hebben naar antisemitische vooroordelen en radicalisering onder middelbare scholieren. Voorts beveelt CIDI aan de pakkans bij incidenten op straat te vergroten door regelmatig undercover agenten mee te laten lopen met herkenbare Joden.
CIDI, Centrum Informatie en Documentatie Israel, registreert al ruim 30 jaar de antisemitische incidenten in Nederland.
Abstract: De CIDI Monitor Antisemitische Incidenten registreerde in 2015 meer antisemitische incidenten op Nederlandse scholen dan in de afgelopen tien jaar, terwijl het totale aantal incidenten juist daalde. CIDI dringt aan op maatregelen om het antisemitisme op scholen terug te dringen. In totaal registreerde CIDI in 2015 126 incidenten; dat was 26 procent minder dan in het piekjaar 2014, maar nog steeds boven het ‘normale’ niveau. De daling van het totale aantal incidenten wordt vooral verklaard door minder gescheld op straat en door de afname van het aantal haatmails; andere soorten incidenten bleven gelijk of stegen.
Het aantal antisemitische incidenten op scholen is in tien jaar niet zo hoog geweest als in 2015. CIDI registreerde 16 incidenten op ‘scholen’, van de basisschool tot op de universiteit. Het is voor het derde jaar op rij dat incidenten in en rond scholen stijgen. CIDI-directeur Hanna Luden spreekt van een “zorgelijke trend”: “Antisemitische incidenten brengen de veilige leeromgeving van leerlingen in gevaar en een stijging voorspelt weinig goeds voor de toekomst”, aldus Luden.
Ook antisemitische spreekkoren in het voetbal acht CIDI zorgelijk. Het aantal incidenten in de categorie ‘sport’ verdubbelde. CIDI telde 10 incidenten in 2015, tegen 5 het jaar daarvoor. Vrijwel alle incidenten in de sport doen zich voor rond het voetbalveld. Anders dan gedacht, gaat het in ruim de helft van de gevallen niet om scheldkoren bij wedstrijden tegen AJAX. In 2016 hebben de eredivisieclubs een betere aanpak afgesproken met de KNVB en Eredivisie CV: CIDI vindt dat hier streng op moet worden toegezien.
Het aantal incidenten met bekenden in de ‘directe omgeving’ steeg fors. Dit waren er 36 in 2015, het hoogste aantal sinds 2011 en 20% meer dan het voorgaande jaar (30). Het gaat hier om incidenten met bijvoorbeeld collega’s, buren, of medeleerlingen.
Voor het overige blijven incidenten met vandalisme en geweld relatief hoog. In 2015 werd in 5 gevallen fysiek geweld gebruikt (slechts 1 minder dan het jaar daarvoor). Zo werd in Arnhem een Joodse jongen tijdens het uitgaan door een groepje daders uitgescholden voor “kankerjood”, tegen de grond geduwd, en geslagen. In Amsterdam werd een vrouw antisemitisch uitgescholden en bij de keel gegrepen, en in Enschede brak een man op meerdere plekken zijn pols tijdens een ruzie met een leverancier die “Sieg heil” naar hem schreeuwde. In geen van die gevallen is een dader gevonden of vervolgd.
CIDI dringt aan op maatregelen om het antisemitisme op scholen te voorkomen en bestrijden. Er dient een antidiscriminatie-leertraject op te worden gezet, dat alle leerlingen al vanaf jonge leeftijd doorlopen en waarin ook Nederlandse kernwaarden als democratie, inclusie en respect voor elkaar worden bijgebracht.
