Topics: Antisemitism: Monitoring, Antisemitism: Online, Elections, European Union, Hate, Internet, Islamophobia, Main Topic: Antisemitism, Social Media, Racism, Ukraine-Russia war (since 2014)
Abstract: W wyniku przeprowadzonego drugiego etapu pilotażowego monitoringu, mającego zbadać zjawisko narastającej liczby treści o charakterze nienawistnym w internecie w okresie kampanii wyborczej, dokonano wielu istotnych obserwacji.
Kampania do Parlamentu Europejskiego, będąca kolejną z serii kampanii wyborczych odbywających się w krótkim odstępie czasu od poprzednich, miała miejsce w okresie okołowakacyjnym, co wiązało się z mniejszym zaangażowaniem zarówno ze strony partii politycznych, jak i użytkowników internetu. Mimo tego obniżonego poziomu zaangażowania wzrost treści o charakterze nienawistnym był już zauważalny przed formalnym rozpoczęciem kampanii, co sugeruje, że polityczny i społeczny klimat pozostawał spolaryzowany na skutek poprzednich wyborów do Sejmu i Senatu, które odbyły się 9 października 2023 roku.
Wraz z formalnym rozpoczęciem kampanii wyborczej zaobserwowano stały wzrost aktywności w serwisach internetowych oraz ciągłą tendencję wzrostową treści o charakterze nienawistnym. Po zakończeniu kampanii doszło do istotnego zmniejszenia liczby tego typu treści.
Analiza zachowań użytkowników internetu podczas monitoringu ujawniła, że wzrost treści nienawistnych rozprzestrzeniał się między różnymi grupami, co świadczy o dynamicznym i płynnym charakterze tego zjawiska. Zauważono, że nienawistne treści skierowane do jednej grupy mniejszościowej często prowadziły do generowania nienawiści wobec innych grup mniejszościowych. Szczególnie interesującym aspektem jest fakt, że wzrost treści antysemickich korelował z nasileniem treści antyukraińskich i antyuchodczych, co sugeruje związek między różnymi formami nienawiści w dyskursie społecznym.
Zapraszamy do zapoznania się z raportem
Spis treści:
Wstęp
Metodologia
Badanie – wyniki
Analiza zmian
Treści o charakterze antysemickim
Treści o charakterze antyuchodźczym i antymuzułmańskim
Treści o charakterze antyukraińskim
Treści o charakterze anty-LGBT+
Wnioski końcowe
Publikacja powstała w ramach projektu „Kompleksowa strategia przeciwdziałania antysemickiej mowie nienawiści w przestrzeni publicznej”, finansowanego przez Fundację Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość, realizowanego przez Żydowskie Stowarzyszenie Czulent przy wsparciu merytorycznym Centrum Badań nad Uprzedzeniami.
Niniejsza publikacja nie prezentuje stanowiska i opinii Fundacji Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość (EVZ).
Abstract: Przez ostatnie dwa lata eksperci i ekspertki współpracujący z Żydowskim Stowarzyszeniem Czulent przy realizacji projektu „Zintegrowany system monitorowania antysemickich przestępstw i mowy nienawiści oraz pomocy i wsparcia dla członków społeczności żydowskiej” katalogowali i analizowali nienawistne wpisy, symbole i znaki znalezione w przestrzeni publicznej oraz na platformach mediów społecznościowych. Celem tychże działań, była analiza nienawistych treści wymierzonych w społeczność żydowską. Badając sposoby wykorzystania mediów społecznościowych, symboli i memów w próbach indoktrynacji i ataków na grupy mniejszościowe oraz reakcje organów ścigania czy wymiaru sprawiedliwości, doszliśmy do wniosku, iż nadal dominuje niska świadomość społeczna na temat praktyk i obrazów współcześnie promujących nienawiść.
Wychodząc naprzeciw potrzebom osób działających na rzecz praw człowieka, stworzyliśmy niniejsze opracowanie w którym zebrano przykłady symboli, pojawiających się w przestrzeni publicznej, aby zilustrować ich dwuznaczność, ironię i wiarygodne zaprzeczenia, dając możliwość osobom aktywistycznym narzędzia w rozszyfrowaniu i zmierzeniu się z symboliką nienawiści.
Wychodząc z założenia, iż nienawiść nie ogranicza się do żadnego spektrum ideologicznego, zebraliśmy i opracowaliśmy materiały, które wykorzystywane są do ataków na grupy mniejszościowe i nie tylko. Publikacja została ponadto poszerzona o perspektywę socjologiczną, uwzględniającą nienawistne znaki w domenie symbolicznej autorstwa Lecha M. Nijakowskiego. Psychologiczne aspekty mowy nienawiści opracowane przez Mikołaja Winiewskiego oraz praktyczne rozwiązania prawne opracowane przez Joanna Grabarczyk-Anders, Jacka Mazurczaka oraz Tomasza Plaszczyka.
Publikacja ta, zawiera nie tylko symbole związane z ruchami skrajnymi, które są dostrzegane przez społeczeństwo i jednoznacznie odbierane jako przejaw nienawiści, ale również takie, które nie wzbudzają zainteresowania czy niepokoju ponieważ eksponują niejasne i kontekstowe symbole nienawiści wykorzystywane bez większych konsekwencji, jeśli w ogóle. Są to symbole i znaki, które wykorzystują ironie, humor, przekierowanie na inny temat, błędną charakterystykę i estetykę, aby zawoalować swoje przekonania i zatrzymać „normies” w nienawiści.
Strategia ta polega na przywłaszczaniu symboli i przypisywaniu im nienawistnego znaczenia. W tym kontekście, na przykład gest „okay” czy żaba Pepe, mogłoby się wydawać dają możliwość wiarygodnego odpierania zarzutu o szerzenie nienawiści i ośmieszają oskarżyciela. Co w konsekwencji przyczynia się do zakodowanego funkcjonowania nienawiść w głównym nurcie. Mając ponadto na uwadze przyswajalność nowych technologii i platform komunika-
cyjnych, wiele ruchów nienawiści dostosowało się do młodzieżowych platform, takich jak TikTok, Instagram, Twitch czy Discord. Równie sprawnie wykorzystują serwery gier wideo, by radykalizować, propagując nienawiść i nienawistne zachowanie. Budują w ten sposób sieć kontaktów, mobilizują nowe grupy dla poparcia skrajnych grup czy partii politycznych, burząc podział pomiędzy światem online i światem offline. W ten sposób nienawiść ograniczona do ekstremalnych przestrzeni online, jest normalizowana i coraz częściej pojawia się w „prawdziwym życiu”, gdzie często jest powiązana z przypadkami terroryzmu
na całym świecie.
Dlatego tak ważne są rozwiązania systemowe, bazujące na wsparciu infrastruktury badawczej i edukacyjnej, zaangażowania organizacji non-profit oraz grup społecznych w przeciwdziałanie nienawiści. Niewystarczające jest
ustanowienie prawa przeciwko stale ewoluującym praktykom nienawistnym
grup skrajnych, bez rozwiązań edukacyjnych w tym zakresie, prewencyjnych i informacyjnych. Bez podejścia międzysektorowego tworzy się przestrzeń dla grup i ruchów nienawiści, które w pełni mogą działać na wolności i szerzyć nienawiść.
Mamy nadzieje, że nasze opracowanie przyczyni się do zmiany i będzie
zaczątkiem takiej współpracy.
Spis treści:
Domeny symboliczne i nienawistne znaki. Perspektywa socjologiczna. Lech M. Nijakowski
Psychologiczne aspekty mowy nienawiści. Mikołaj Winiewski
Znaki nienawiści – katalog. Anna Makówka-Kwapisiewicz
Zawiadomienie o przestępstwie i co dalej? – uwagi praktyczne. Tomasz Plaszczyk
Postępowania dotyczące mowy nienawiści w Internecie. Joanna Grabarczyk-Anders, Tomasz Plaszczyk, Jacek Mazurczak
Słowniczek podstawowych pojęć. Tomasz Plaszczyk
Kazusy – przykłady zawiadomień o przestępstwach z nienawiści
Publikacja powstała w ramach projektu „Zintegrowany system monitorowania antysemickich przestępstw i mowy nienawiści oraz pomocy i wsparcia dla członków społeczności żydowskiej”, realizowanego przez Żydowskie Stowarzyszenie Czulent oraz Gminę Wyznaniową Żydowską w Warszawie. Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Prawa, Równość i Obywatelstwo na lata 2014-2020 oraz Fundacji Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość (EVZ).
