Abstract: W polskim dyskursie publicznym zauważalna jest ciągłość form antysemickich. Według najnowszych badań, z postaw antysemickich się nie wyrasta, a co gorsza, doszło do rewitalizacji mitu o współodpowiedzialności Żydów za śmierć Jezusa Chrystusa. My, jako członkowie i członkinie Żydowskiego Stowarzyszenia Czulent, zaniepokojeni tym faktem, podjęliśmy się zadania zweryfikowania, dlaczego antysemityzmem zainfekowane są coraz młodsze osoby.
W tym celu postanowiliśmy przeanalizować podręczniki edukacji nieformalnej i podręczniki szkolne, dopuszczone do użytku szkolnego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i sprawdzić, czy i jak w podręcznikach przedstawiane są informacje o szeroko rozumianej kulturze, tradycji i historii Żydów w Polsce. Interesowała nas jakość i rzetelność tych informacji.
Dzięki pomocy m.in. Centrum Badań Holokaustu Uniwersytetu Jagiellońskiego, zrekrutowaliśmy/zrekrutowałyśmy studentki ostatniego roku judaistyki oraz doktorantki Centrum Badań Holocaustu, które przeanalizowały podręczniki.
Na podstawie zebranych materiałów, Alina Cała, Bożena Keff i Anna Lipowska-Teutsch przygotowały artykuły analizujące zastane treści. Interesowało nas to, jaki wpływ treść zawarta w podręczniku ma na młodego odbiorcę i młodą odbiorczynię, uwzględniając tutaj aspekt kulturowy, socjologiczny, historyczny
i psychologiczny. Każdy artykuł wykorzystuje zebrane cytaty z podręczników do języka polskiego, historii, historii i społeczeństwa, wychowania do życia w rodzinie i wiedzy o społeczeństwie. Chcąc ułatwić czytelnikowi/czytelniczce weryfikację cytatów, za każdym razem podawaliśmy w przypisach pełny adres bibliograficzny podręcznika.
Naszym celem było również stworzenie publikacji edukacyjnej, która ma służyć jako narzędzie dla osób zajmujących się edukacją formalną i nieformalną oraz przeciwdziałaniem antysemityzmowi. Dlatego też zostały opracowane artykuły poruszające kwestię antysemityzmu w przestrzeni publicznej (Anna Zawadzka), zjawiska antysemityzmu w Polsce (Anna Makówka-Kwapisiewicz) oraz aspekty psychologiczne i prawne mowy nienawiści (Beata Zadumińska i Szymon Filek).
Spis treści:
Wstęp
Zjawisko antysemityzmu w Polsce na podstawie badań
Analiza podręczników szkolnych i scenariuszy zajęć
Kultura i społeczeństwo w podręcznikach szkolnych z przedmiotów humanistycznych
Kulturoznawcza analiza zawartości podręczników szkolnych związanych z treściami dotyczącymi Żydów (i pokrewnymi)
Pochwała myślenia krytycznego
„Kultywujemy polskość”. Antysemityzm w przestrzeni publicznej
Mowa nienawiści. Sprawcy. Ofiary. Świadkowie
Mowa nienawiści. Aspekty prawne
Biogramy autorów i autorek
. Informacja o projekcie
Informacja o Żydowskim Stowarzyszeniu Czulent
Publikacja powstała w ramach projektu „Antysemityzm nie jest poglądem” zrealizowanego w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG, a także ze środków The Kronhill Pletka Foundation, International Council of Jewish Women, Network of East-West Women oraz dzięki dotacji Kennetha Slatera, Allena Haberberga, Shaloma Levy i Michaela Traisona.
Abstract: Przez ostatnie dwa lata eksperci i ekspertki współpracujący z Żydowskim Stowarzyszeniem Czulent przy realizacji projektu „Zintegrowany system monitorowania antysemickich przestępstw i mowy nienawiści oraz pomocy i wsparcia dla członków społeczności żydowskiej” katalogowali i analizowali nienawistne wpisy, symbole i znaki znalezione w przestrzeni publicznej oraz na platformach mediów społecznościowych. Celem tychże działań, była analiza nienawistych treści wymierzonych w społeczność żydowską. Badając sposoby wykorzystania mediów społecznościowych, symboli i memów w próbach indoktrynacji i ataków na grupy mniejszościowe oraz reakcje organów ścigania czy wymiaru sprawiedliwości, doszliśmy do wniosku, iż nadal dominuje niska świadomość społeczna na temat praktyk i obrazów współcześnie promujących nienawiść.
Wychodząc naprzeciw potrzebom osób działających na rzecz praw człowieka, stworzyliśmy niniejsze opracowanie w którym zebrano przykłady symboli, pojawiających się w przestrzeni publicznej, aby zilustrować ich dwuznaczność, ironię i wiarygodne zaprzeczenia, dając możliwość osobom aktywistycznym narzędzia w rozszyfrowaniu i zmierzeniu się z symboliką nienawiści.
Wychodząc z założenia, iż nienawiść nie ogranicza się do żadnego spektrum ideologicznego, zebraliśmy i opracowaliśmy materiały, które wykorzystywane są do ataków na grupy mniejszościowe i nie tylko. Publikacja została ponadto poszerzona o perspektywę socjologiczną, uwzględniającą nienawistne znaki w domenie symbolicznej autorstwa Lecha M. Nijakowskiego. Psychologiczne aspekty mowy nienawiści opracowane przez Mikołaja Winiewskiego oraz praktyczne rozwiązania prawne opracowane przez Joanna Grabarczyk-Anders, Jacka Mazurczaka oraz Tomasza Plaszczyka.
Publikacja ta, zawiera nie tylko symbole związane z ruchami skrajnymi, które są dostrzegane przez społeczeństwo i jednoznacznie odbierane jako przejaw nienawiści, ale również takie, które nie wzbudzają zainteresowania czy niepokoju ponieważ eksponują niejasne i kontekstowe symbole nienawiści wykorzystywane bez większych konsekwencji, jeśli w ogóle. Są to symbole i znaki, które wykorzystują ironie, humor, przekierowanie na inny temat, błędną charakterystykę i estetykę, aby zawoalować swoje przekonania i zatrzymać „normies” w nienawiści.
Strategia ta polega na przywłaszczaniu symboli i przypisywaniu im nienawistnego znaczenia. W tym kontekście, na przykład gest „okay” czy żaba Pepe, mogłoby się wydawać dają możliwość wiarygodnego odpierania zarzutu o szerzenie nienawiści i ośmieszają oskarżyciela. Co w konsekwencji przyczynia się do zakodowanego funkcjonowania nienawiść w głównym nurcie. Mając ponadto na uwadze przyswajalność nowych technologii i platform komunika-
cyjnych, wiele ruchów nienawiści dostosowało się do młodzieżowych platform, takich jak TikTok, Instagram, Twitch czy Discord. Równie sprawnie wykorzystują serwery gier wideo, by radykalizować, propagując nienawiść i nienawistne zachowanie. Budują w ten sposób sieć kontaktów, mobilizują nowe grupy dla poparcia skrajnych grup czy partii politycznych, burząc podział pomiędzy światem online i światem offline. W ten sposób nienawiść ograniczona do ekstremalnych przestrzeni online, jest normalizowana i coraz częściej pojawia się w „prawdziwym życiu”, gdzie często jest powiązana z przypadkami terroryzmu
na całym świecie.
Dlatego tak ważne są rozwiązania systemowe, bazujące na wsparciu infrastruktury badawczej i edukacyjnej, zaangażowania organizacji non-profit oraz grup społecznych w przeciwdziałanie nienawiści. Niewystarczające jest
ustanowienie prawa przeciwko stale ewoluującym praktykom nienawistnym
grup skrajnych, bez rozwiązań edukacyjnych w tym zakresie, prewencyjnych i informacyjnych. Bez podejścia międzysektorowego tworzy się przestrzeń dla grup i ruchów nienawiści, które w pełni mogą działać na wolności i szerzyć nienawiść.
Mamy nadzieje, że nasze opracowanie przyczyni się do zmiany i będzie
zaczątkiem takiej współpracy.
Spis treści:
Domeny symboliczne i nienawistne znaki. Perspektywa socjologiczna. Lech M. Nijakowski
Psychologiczne aspekty mowy nienawiści. Mikołaj Winiewski
Znaki nienawiści – katalog. Anna Makówka-Kwapisiewicz
Zawiadomienie o przestępstwie i co dalej? – uwagi praktyczne. Tomasz Plaszczyk
Postępowania dotyczące mowy nienawiści w Internecie. Joanna Grabarczyk-Anders, Tomasz Plaszczyk, Jacek Mazurczak
Słowniczek podstawowych pojęć. Tomasz Plaszczyk
Kazusy – przykłady zawiadomień o przestępstwach z nienawiści
Publikacja powstała w ramach projektu „Zintegrowany system monitorowania antysemickich przestępstw i mowy nienawiści oraz pomocy i wsparcia dla członków społeczności żydowskiej”, realizowanego przez Żydowskie Stowarzyszenie Czulent oraz Gminę Wyznaniową Żydowską w Warszawie. Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Prawa, Równość i Obywatelstwo na lata 2014-2020 oraz Fundacji Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość (EVZ).
Abstract: Visitor Experience at Holocaust Memorials and Museums is the first volume to offer comprehensive insights into visitor reactions to a wide range of museum exhibitions, memorials, and memory sites.
Drawing exclusively upon empirical research, chapters within the book offer critical insights about visitor experience at museums and memory sites in the United States, Poland, Austria, Germany, France, the UK, Norway, Hungary, Australia, and Israel. The contributions to the volume explore visitor experience in all its complexity and argue that visitors are more than just "learners". Approaching visitor experience as a multidimensional phenomenon, the book positions visitor experience within a diverse national, ethnic, cultural, social, and generational context. It also considers the impact of museums’ curatorial and design choices, visitor motivations and expectations, and the crucial role emotions play in shaping understanding of historical events and subjects. By approaching visitors as active interpreters of memory spaces and museum exhibitions, Popescu and the contributing authors provide a much-needed insight into the different ways in which members of the public act as "agents of memory", endowing this history with personal and collective meaning and relevance.
Visitor Experience at Holocaust Memorials and Museums offers significant insights into audience motivation, expectation, and behaviour. It is essential reading for academics, postgraduate students and practitioners with an interest in museums and heritage, visitor studies, Holocaust and genocide studies, and tourism.
Table of Contents
Introduction: Visitors at Holocaust Museums and Memory sites
Diana I. Popescu
Part I: Visitor Experience in Museum Spaces
Mobile Memory; or What Visitors Saw at the United States Holocaust Memorial Museum
Michael Bernard-Donals
Visitor Emotions, Experientiality, Holocaust, and Human Rights: TripAdvisor Responses to the Topography of Terror (Berlin) and the Kazerne Dossin (Mechelen)
Stephan Jaeger
"Really made you feel for the Jews who went through this terrible time in History" Holocaust Audience Re-mediation and Re-narrativization at the Florida Holocaust Museum
Chaim Noy
Understanding Visitors’ Bodily Engagement with Holocaust Museum Architecture: A Comparative Empirical Research at three European Museums
Xenia Tsiftsi
Attention Please: The Tour Guide is Here to Speak Out. The Role of the Israeli Tour Guide at Holocaust Sites in Israel
Yael Shtauber, Yaniv Poria, and Zehavit Gross
The Impact of Emotions, Empathy, and Memory in Holocaust exhibitions: A Study of the National Holocaust Centre & Museum in Nottinghamshire, and the Jewish Museum in London
Sofia Katharaki
The Affective Entanglements of the Visitor Experience at Holocaust Sites and Museums
Adele Nye and Jennifer Clark
Part II: Digital Engagement Inside and Outside the Museum and Memory Site
"…It no longer is the same place": Exploring Realities in the Memorial Falstad Centre with the ‘Falstad Digital Reconstruction and V/AR Guide’
Anette Homlong Storeide
"Ways of seeing". Visitor response to Holocaust Photographs at ‘The Eye as Witness: Recording the Holocaust’ Exhibition
Diana I. Popescu and Maiken Umbach
Dachau from a Distance: The Liberation during The COVID-19 Pandemic
Kate Marrison
Curating the Past: Digital Media and Visitor Experiences at the Memorial to the Murdered Jews of Europe
Christoph Bareither
Diversity, Digital Programming, and the Small Holocaust Education Centre: Examining Paths and Obstacles to Visitor Experience
Laura Beth Cohen and Cary Lane
Part III: Visitors at Former Camp Sites
The Unanticipated Visitor: A Case Study of Response and Poetry at Sites of Holocaust Memory
Anna Veprinska
"Did you have a good trip?" Young people’s Reflections on Visiting the Auschwitz-Birkenau State Museum and the Town of Oświęcim
Alasdair Richardson
Rewind, Relisten, Rethink: The Value of Audience Reception for Grasping Art’s Efficacy
Tanja Schult
"The value of being there" -Visitor Experiences at German Holocaust Memorial Sites
Doreen Pastor
"Everyone Talks About the Wind": Temporality, Climate, and the More-than Representational Landscapes of the Mémorial du Camp de Rivesaltes
Ian Cantoni
Guiding or Obscuring? Visitor Engagement with Treblinka’s Audio Guide and Its Sonic Infrastructure
Kathryn Agnes Huether
Abstract: Michael Whine presents an overview of the participation of European Muslim organisations in Holocaust commemorations. The Holocaust is viewed by many Muslims, particularly Arabs, as a European tragedy which led to negative implications and suffering in the Arab world through the creation of the State of Israel. The Holocaust is therefore often related to the Nakba. Whine’s analysis focuses on Muslims’ participation in Holocaust commemoration on the Holocaust Memorial Day, local initiatives in schools and Jewish-Muslim dialogue and the reaction of Muslim students to Holocaust education in school. Whine acknowledges that Muslims played only a minor part as victims or perpetrators during the Holocaust, but he argues that the rejection of Holocaust commemoration as a form of Zionist propaganda adopts Islamist and Arab nationalist antisemitism. Whine presents a case study of the Muslim Council of Britain which illustrates this kind of reaction to the Holocaust Memorial Day. However, he discusses other smaller organisations, individual Muslims and approaches to education in the UK, France, Austria, Switzerland, Norway, Germany and the Netherlands in order to provide examples of a more constructive approach. Whine argues that Holocaust commemoration has become a defining aspect of European history and identity.
Abstract: Das Holocaust- und Zweit-Weltkriegs-Gedenken und die daraus erwachsenen Erzählungen haben auch in der Schweiz ihre Spuren hinterlassen. Die vorhandenen „Denkmäler“ sind jedoch nicht allein materieller oder monumentaler Natur. Das jeweils Sagbare und Unsagbare zeigt sich auch im musikalischen und literarischen Schaffen, in Biografien und Selbstzeugnissen, in Spiel- und Dokumentarfilmen, in Ortsbildern, Lehrmitteln und Schulstunden sowie in Debatten über Restitutions- oder Rehabilitierungsforderungen. In diesem Buch werden unterschiedliche Aspekte und Modi der kulturellen Erinnerung versammelt, und gleichzeitig stellen die darin zur Sprache kommenden Erzählweisen ein Plädoyer der transnationalen Lesart von Holocaust-Gedenken dar. Aus dem semantische wie territoriale Grenzen überschreitenden Wissen lässt sich einiges für die eigene Disposition lernen. Deswegen geht dieser Sammelband von der Schweiz aus, trägt aber ebenso Beispiele vor, die dänische, deutsche, israelische, österreichische, schwedische oder ungarische Belange berühren.
Abstract: For more than a decade, there has been a discussion about the scope and character of a “Muslim antisemitism” in Europe, spurred on by anti-Jewish harassment and terrorist attacks by Muslims in some European countries.* However, there are only a few major studies on the attitudes of Muslims towards Jews in Europe, while larger studies on the attitude of Jews towards Muslims have so far been missing completely. Based on the data from the 2017 survey, “Attitudes towards Jews and Muslims in Norway. Population Survey and Minority Study” (CHM), it is now possible to investigate how Jews and Muslims in Norway perceive each other, whether they see opportunities for cooperation as minorities and have common experiences of discrimination, what their positioning in the Israeli-Palestinian conflict looks like, and whether it influences their mutual perception. While the focus is on the relationship between Muslims and Jews, in some cases the results for the general Norwegian population are included as a tertium comparationis, since Jews and Muslims form part of Norwegian society.
Abstract: For many decades, the Holocaust in South-Eastern Europe lacked the required introspection, research and study, and most importantly, access to archives and documentation. Only in recent years and with the significant help of an emerging generation of local scholars, the Holocaust from this region became the focus of many studies.
In 2018, under the European Holocaust Research Infrastructure umbrella, the Elie Wiesel National Institute for the Study of the Holocaust in Romania organized a workshop dedicated to Holocaust research, education and remembrance in South-Eastern Europe. The present volume is a natural continuation of the above-mentioned workshop with the aim of introducing the current state of Holocaust research in the region to different categories of scholars in the field of Holocaust studies, to students and—why not—to the general public. Our scope, not an exhaustive one, is to present a historical contextualization using archival resources, to display the variety of recordings of discrimination, destruction and rescue efforts, and to introduce the remembrance initiatives and processes developed in the region in the aftermath of the Holocaust.
Abstract: In den meisten islamischen Ländern fanden - anders als in Europa - keine gezielten Ermordungen von Jüdinnen und Juden oder Deportationen in Todeslager statt. Dieser Band geht der Frage nach, wie Musliminnen und Muslime als scheinbar "Unbeteiligte" zum Holocaust stehen. Behandelt werden unter anderem die Teilnahme von Muslimen am Holocaustgedenken, die Wahrnehmung der Schoah im arabischen und türkischen Raum sowie unter muslimischen Jugendlichen und die wachsende Verwendung antisemitischer Parolen.
Die Einstellungen von Muslimen zum Holocaust reichen von Mitgefühl und Anteilnahme über Gleichgültigkeit und die Frage "Was hat das mit uns zu tun?" bis zu Verharmlosung oder List es, so das Fazit, in der schulischen und außerschulischen Bildung umfassend über die Geschichte aufzuklären und dabei Perspektiven von Migrantinnen und Migranten stärker zu berücksichtigen.
Mit Beiträgen von Joëlle Allouche-Benayoun, Rifat Bali, Georges Bensoussan, Mehmet Can, Monique Eckmann, Remco Ensel, Evelien Gans, Karoline Georg, Ruth Hatlapa, Günther Jikeli, Philip Spencer, Kim Robin Stoller, Annemarike Stremmelaar, Sara Valentina di Palma, Esther Webman, Juliane Wetzel und Michael Whine
Abstract: This article deals with antisemitism in Europe and post-Holocaust Sweden and Denmark specifically. The idea that it is always “the same old antisemitism” that pops up and “shows its ugly face” does not find support in this study. Instead, we distinguish between three different kinds of contemporary antisemitisms: Classic antisemitism, Aufklärungsantisemitismus, and Israel-derived antisemitism. Our findings suggest that each of these antisemitisms is inspired by different underlying “philosophies,” and that they are carried by different social groups and manifested in different ways. In the Scandinavian countries today, we find that there is less classic antisemitism, much more Aufklärungsantisemitismus, and a relatively stronger presence of Israel-derived antisemitism. In our analysis this specifically Scandinavian pattern of antisemitisms is closely related to the highly developed processes of modernization in the Scandinavian countries on the one hand and the relatively large numbers of recently arrived immigrants from the Middle East on the other. This appears to imply that antisemitism based on racial prejudices is losing ground, as is antisemitism based on religious convictions. However, according to the European Union Agency For Fundamental Rights (FRA) in Antisemitism: Overview of Data Available in the European Union 2007-2017 (Luxembourg: Luxembourg Publications Office of the European Union, 2018), the incidence of violent antisemitic attacks seems to be on the rise. These typically emanate from small pockets of individuals in the population who share an image of all Jews being accomplices to whatever the State of Israel does. Considering how the processes of modernization operate it is assumed that other countries in Europe will follow a similar trajectory. Rationalization, secularization, and individuation will also come to penetrate these societies and weaken notions of “race” and “religion” as springboards for antisemitism. Thus, tendencies towards Aufklärungsantisemitismus will be strengthened. If integrating and getting rid of the marginalization and condescending treatment of its newly arrived Muslim inhabitants does not succeed, Israel-derived antisemitism can be expected to thrive. The pattern of antisemitisms in Denmark and Sweden might be a preview of what antisemitisms in twenty-first-century Europe could come to look like.
Abstract: This article presents an analysis of the history of antisemitism in Iceland, a country that has never had a significant population of Jews or any Jews who practise Judaism. Due to their geographical location, Icelanders have always feared isolation and have readily embraced anything new from the outside world, including ideas and attitudes. Unfortunately, antisemitism was one of these new “ideas” that was adopted at the end of the nineteenth century in Iceland, where it made a good supplement to the traditional xenophobia that already existed. Antisemitism in Iceland during the twentieth century was part and parcel of the long process of building a national identity, both before and after the country’s independence in 1944. However, as the country was without Jews of its own, it transferred this newly discovered hatred to those it had already despised for years: Danish merchants and other foreigners. In many cases, it was claimed that Danish and German merchants who had no Jewish roots whatsoever were in fact of Jewish descent. The few real Jews who wound up in Iceland were not spared either. They were rejected and expelled, while a large group of Icelanders looked to Hitler’s Germany with interest.Very few individuals with a Jewish background chose to settle in the country after the Second World War and those who did lived cut off from one another and without any possibility of practising their faith. Since 1967 antisemitism has more frequently been vented in terms of anti-Zionism and hatred towards the State of Israel. Icelanders have always been distant from the wars and reality of Europe, so people engaging in acts of antisemitism in Iceland have not thought about its consequences. But in the globalized twenty-first century, antisemitism in Iceland has grabbed the world’s attention. It stands out as an anomaly in a country that prides itself on its tolerance, its free spirit, and its unequivocal defence of human rights.
